TakeRoot 25 jaar

Gezien: TakeRoot Americana-festival, Groningen 4 november 2023

Tekst – Gerard Nass en Peter van Riel

AmericA Magazine was sinds covid niet meer bij dit festival. Daarvoor waren we er sinds Assen elk jaar met een eigen stand, met interviews en ons blad. Daarna kwam er de klad in. De line up was ook niet meer zo denderend in onze ogen. En Groningen blijft ver weg, de eindtijd van TakeRoot vereist een overnachting in de stad. Maar bij een jubileumeditie als deze konden we niet wegblijven. Dan vallen je meteen dingen op. De Oosterpoort is opgeknapt. Of de digitale garderobe een aanwinst is valt te betwijfelen. De keuze in het foodcourt is verbeterd. De biertjes zijn aan de dure kant. Maar een mooi programma was het wel. Waar echter de iets grotere namen ontbraken die een festival (bij 25 jaar zou je toch iets bijzonders verwachten) naar een hoogtepunt brengen. Waar enkele acts op herhaling kwamen (alweer Josh Ritter). Waar meer diversiteit was, in kleur en geslacht, wat weer een pluspunt is. We werden geraakt door Aaron Boyd uit Kentucky, Lisa O’Neill uit Ierland, de Mexicaanse broers Gutiérrez, de heerlijke gitaarrock van Espanola uit Canada. Waarom de laatsten zich in boerenoverall met rode zakdoek moesten steken ontging ons. Of het moet een knipoog zijn naar de boerenprotesten hier te lande.

Ierse folk

Tami Neilson, begeleid door haar broer op elektrische gitaar en een gehuurde slagwerker, verzorgde een bruisend optreden met veel country en rock & roll en hier en daar een intense ballad. Wat een stem heeft die vrouw, vanaf kind getraind als lid van The Neilson Family, waarmee ze in de tijd van Roy Orbison door de USA toerde. Inmiddels neemt ze haar platen op in de studio van Willy Nelson. Diens, aldus de diva zelf haar meest geliefde, ‘Sister’s Coming Home/Down at the Corner Beer Joint’ stamt uit alweer 1974 en kreeg, naast veel ander moois, een onnavolgbaar prachtige uitvoering.

De flegmatieke Ierse Lisa O’Neill bracht in een sobere bezetting met gitaar en de ‘hammered dulcimer’ van kompaan Brian Leach, met wendbare stem idyllische- en tegelijktijdig politiek gedreven verhalen over ongerepte natuur en menselijke teloorgang. Muzikaal soms wat eentonig misschien. Dat laatste gold absoluut niet voor Kazzi Valazza en haar traditionele op countryleest geschoeide miniatuurtjes over het leven aan de zelfkant. Geflankeerd door een grijze (slide) solo gitarist en een organist, met het meest lullige orgeltje, incluis kleedje met bloemetjesmotief, dat ik in jaren zag, kreeg haar ingetogen optreden de nodige doorleefdheid en gewicht dat geen moment verveelde.

Countrypop

Verveling en Jim White zijn onverenigbaar. Wat een onnadrukkelijke maar gelouterde performer is hij, met zijn in levenswijsheid gedrenkte songs verpakt is soms onnavolgbare melodieën die hem ook de bijnaam ‘King of country noir’ opleveren. Zijn muziek omschreef hij zelf tussen neus en lippen als country jazz. Met zijn excellent (Belgische) band, waarmee hij ook recent ‘Misfits Jubilee’ opnam, vlogen de hem toebedeelde 45 minuten voorbij. Dat kwam, eerlijk is eerlijk, ook door alle smeuïge anekdotes die varieerden van zijn belevenissen als prediker in rechts christelijk Amerika, tot aan (jawel) zijn werk als fotomodel voor C & A en de Bijenkorf in Amsterdam. Dat we geen minuut van Jim White wilden missen ging ten koste van Ian Noe die al bezig was met zijn optreden. Dat wil zeggen, hij nam juist een pauze (?). Omdat ook hier de benen buiten hingen hielden wij zijn strakke gelikte ambachtelijke countrypop snel voor gehoord en vervoegden ons voor ander moois naar andere zalen.

We hebben ons moedig door de middag en avond heen geslagen en ons goed vermaakt, helemaal tot aan het slot van het festival dat uitbundig werd gevierd met de ouderwetse cowpunk van Old 97’s. Al voelde het weer onaangenaam om in de nazit door de beveiliging te worden gemaand te vertrekken. Ons dure bier werd gewoon van de tafel geruimd!

Blokkenschema

Wat viel op? Niemand is meer stil, gewoon luisteren naar al het mooie wat van het podium komt is een uitzondering geworden. Achter mij zat een Gronings tweetal (kaal, zestigplus, wit) elkaar uitgebreid te vertellen dat ze ook wel eens op een gitaar tokkel’n. Terwijl een paar meter verderop door de Hermanos Gutiérrez hemelse klanken de zaal in worden gestuurd; een fluisterconcert van prachtige gitaarmuziek. Muziek waarin Ry Cooder, David Lynch, en Jim Jarmusch lijken voorbij te trekken. De gitaarbroers komen echter amper over de kletsende massa heen.

Bij Thee Sacred Souls (wat een band!) besluiten we daarom tegen het podium te leunen, ook om de smartphoneschermpjes die overal oplichten te vermijden. Naast ons komt een dame staan die meent in haar telefoon te moeten schreeuwen in welke zaal ze is: ‘Wat zeg je? De muziek gaat zo hard, ik versta je niet!’ Voor de artiesten op het podium is het sowieso hard werken om de aandacht van het publiek vast te houden. Na elk nummer vindt een kleine volksverhuizing plaats. Het moordende blokkenschema dwingt weliswaar keuzes te maken; optredens overlappen elkaar te vaak. Dan kan een zaal ineens leeglopen tijdens een uitvoering.

Zwarte Americana

Zwart en vrouw waren iets beter vertegenwoordigd dan de andere jaren. We noemden al Lisa O’Neill, maar ook Leyla McCalla, Sarah Shook en vooral Kassi Valazza mochten er zijn. De keuze voor de zwarte acts was wat ambivalent. Als TakeRoot een spaarzame artiest van kleur heeft is het vaak soul of blues, geen country. En dat is jammer en doet geen recht aan de zwarte Americana. Ik bedoel maar: J.S. Ondara, Yola, Brittney Spencer, Allison Russell, Shy Carter, desnoods Tracy Chapman, dat zijn toch geen kleintjes? De meergehoorde klacht dat TakeRoot dominant wit is, zowel qua programmering als publiek, blijft staan. Kom mensen, doe beter je best!

Niettemin, een waardige jubileumversie en we sluiten ons aan bij andere recensenten in de vakbladen dat TakeRoot in een belangrijke behoefte voorziet en nog makkelijk een volgend lustrum haalt. De muziekcritici gaven ons ook het gevoel soms de verkeerde keuze te hebben gemaakt en iets geweldigs te hebben gemist. Het zij zo.  Volgende keer is TakeRoot op 2 november 2024.

Fotografie – Jasper Bolderdijk en Niels Knelis